Interview met Hélène Ramin door France Catholique ter gelegenheid van de publicatie van het boek A l'école du moulin" boek
Je schreef het voorwoord voor het boek van Robert Pirault. Wie is Robert Pirault?
Hélène Ramin Robert Pirault verbleef als franciscaan enkele jaren in Vézelay van 1962 tot 1968, toen de basiliek werd gerestaureerd, met name aan de bovenzaal van een deel van het klooster dat het Musée Lapidaire was geworden. Als een mier was hij gefascineerd door het kleinste stukje puin dat hij tussen het puin van de bouwplaats kon vinden. Hij redde een paar fragmenten van manuscripten en andere voorwerpen uit de 12e en 13e eeuw en ging aan de slag om te proberen het kloosterleven van deze welvarende abdij ten tijde van de grote pelgrimstochten te reconstrueren.
In de loop der jaren kreeg Robert Pirault vele gelegenheden om bezoekers van de basiliek te begeleiden. Tijdens het koude seizoen en de stilte van de winter was hij een van die bevoorrechte bezoekers van La Madeleine die, door het bekijken en bestuderen van de teksten, kostbare wegen konden openen om de beelden te interpreteren.
Overtuigd van de relevantie van deze stenen woorden dankzij hun symbolische inhoud, wilde hij graag zijn eigen werk doorgeven en in het bijzonder zijn benadering van de beroemde Mystic Mill, misschien wel het mooiste kapiteel in het complex.
In één woord, Robert Pirault is een eeuwige vragensteller over de betekenis die we geven aan ons heden. Vandaag de dag leeft hij in afzondering in de Corbières.
Wordt Vézelay niet te vaak gezien als een kunstwerk in plaats van een daad van aanbidding?
Hélène Ramin Opent de schoonheid van een kunstwerk niet het hart, precies waar lofprijzing begint?
Ja, de Basiliek van Vézelay is opvallend mooi en juist deze schoonheid wekt bewondering, verwondering en innerlijke resonantie op.
Op dit punt vindt een bijzondere ontmoeting plaats, waardoor we het doel kunnen zien dat de monniken en bouwers van die tijd voor ogen hadden: de stenen laten zingen ter lof van de Schepper.
Wat maakt Vézelay uniek?
Hélène Ramin Als we het over Vézelay hebben, hebben we het in de eerste plaats over een geheel, een heuvel, een dorp en een abdij. Het unieke van de site ligt ongetwijfeld in de harmonie van het geheel, een kwaliteit die des te opmerkelijker is omdat ze ontstond tijdens een geschiedenis van gewelddadige conflicten tussen de wereldlijke en geestelijke machten terwijl de abdij op de top werd gebouwd.
De samenhang tussen het natuurlijke en het gebouwde erfgoed is voelbaar: een heuvel die eruitziet als een hemels Jeruzalem wanneer op een herfst- of lentedag, in de vroege ochtenduren, een nevelsnoer de stapel huizen onthult met daarboven de grote abdijkerk, terwijl op hetzelfde moment de eerste stralen van de zonsopgang door de brede ramen van het koor schijnen.
De samenhang van de dialoog tussen planten en mineralen is vooral duidelijk op de stadsmuren, die de stad omringen en herinneren aan haar verleden als vesting. Zoveel verbindingen die de stad dichter bij de Stad brengen, waar "alle dingen één zijn", zoals de psalmist zingt.
Een 'heel pakket' dat het beste en het slechtste bevat in één leven, één gemeenschap met haar tegenstrijdige elementen.
Hoe kunnen we niet het verband leggen met de grote Maria Magdalena aan wie de Basiliek is gewijd, een naam en een heilige die genoeg zijn om een mensheid op te roepen die is verbrijzeld en getransfigureerd door het licht van de verrezen Christus, zoals tot uitdrukking komt in de opmerkelijke lichtverschijnselen die met Pasen en de zonnewendes uit het lichaam van het gebouw stralen.
Is deze tent uniek in Frankrijk?
Hélène Ramin Ja, tenminste wat betreft de gebeeldhouwde kapitelen die uit die periode zijn overgebleven. Aan de andere kant ontwikkelde het thema van de molen, de maalsteen, het malen van graan of de druivenpers zich in die tijd op natuurlijke wijze in de context van het werk dat essentieel was om te overleven.
Het thema van het verpletteren is natuurlijk een krachtige evocatie van de passie van Christus en van alle reddende nalatigheid. Verpletteren gaat ook over het door de bast van woorden heen breken om de vrucht, de essentie van het Woord, te proeven.
Zoals Robert Pirault ontwikkelt, vinden we het bijvoorbeeld verbeeld door abt Suger voor een glas-in-loodraam in St Denis met de apostel Paulus die de molensteen omkeert.
In Vézelay is de actie een beetje anders: het zijn het wiel en de kruisvormige molen die, op de centrale plaats in de compositie, dit onthullende werk van meel zelf lijken uit te voeren.
De figuur rechts van de molen, waarschijnlijk de grote profeet Mozes, giet het graan van de Wet in de trechter van de molen terwijl hij zijn voet op een soort pedaal zet, een handeling die hij moeiteloos lijkt uit te voeren alsof hij deelneemt aan de beweging van het wiel.
Het beeld is krachtig omdat het een teken is dat er een transformatie plaatsvindt met instemming van de mensen en dat het uiteindelijk minder gaat om het moeizame werk van de transformatie dan om een openbaring die ontvangen moet worden, zoals de uitpuilende ogen van Paulus ons laten zien, verbaasd over dit voorzienige manna dat rijkelijk in de zak stroomt, waarvan hij de hals met beide handen vasthoudt om niets te verliezen.
Wat betekent het en hoe kunnen we "leren van de molen"?
Hélène Ramin Dit beeld, bijna 900 jaar geleden gebeeldhouwd, is vandaag de dag nog steeds relevant omdat het symbolen bevat die ons helpen te leven: het pletten van graan om te onthullen wat nieuw is; de staat van gratie van de twee mannen verenigd in hun gemeenschappelijke taak; de stijl van de draperie waarmee ze zijn gekleed, een insigne van hun respectievelijke missies; het spel van plooien, een manifestatie van de gemeenschappelijke inspiratie die hen voortdrijft; de vegetatie die hen omlijst alsof het een natuurlijk onderdeel is van de vruchtbaarheid van hun werk...
Het symbool werkt als de scharnieren van een deur die opengaat naar een steeds groter innerlijk en daardoor nieuw begrip.. We stoppen nooit met interpreteren. Trouwens, zoals alle grote wijsheden leren, wie kan het universum bevatten en de stroom van de tijd stoppen? Dit is precies hoe de Ouden de dorstigen naar betekenis de middelen wilden bieden om zich onder te dompelen in de oceaan van leven die God is, om de historicus Gilson te parafraseren.
De kracht van het boek van Robert Pirault ligt volledig in deze nederige onderdompeling in de schatten die de bijbelse en patristische geschriften uit die tijd bevatten. Hij neemt zijn lezer mee naar een diepte die de actualiteit van het onderricht dat voor onze ogen is gebeeldhouwd, doet exploderen.
In plaats van zich te beperken tot theologische exegese, bijvoorbeeld die van het eerste verbond vervuld door de nieuwheid van Christus, of de overgang van het oude naar het nieuwe verbond, nodigt hij zijn lezer eenvoudigweg uit om de ogenschijnlijke inhoud te villen om tot de kern van de dingen en gebeurtenissen door te dringen, een geleidelijke onthulling die ervoor zorgt dat we alle conformisme achter ons willen laten en ons willen laten uitnodigen om "van bovenaf herboren te worden".
Onszelf in de school van Le Moulin plaatsen betekent dat we ons laten verleiden door de behoefte aan werk dat onbetaalbaar is omdat het in ons vlees begint.
Français 
English (UK) 
Deutsch 
Italiano 
Nederlands